سینما در جایگاهی “فرا هنری”

بخشی از سخنرانی واکین فینیکس (Joaquin Phoenix)در مراسم اسکار ۲۰۲۰
فکر میکنم ارتباطمان خیلی از جهان طبیعی قطع شده
و خیلی از ما که خودشیفتگی دارند
و فکر می کنید مرکز عالم هستید، گناهی بر گردن دارند
ما به جهان طبیعت می رویم و منابعش را پارو می کنیم،
احساس قدرت داریم که می توانیم به طور مصنوعی یک گاو به دنیا آوریم
ما بچه اش را می دزدیم (اشاره به لقاح مصنوعی) با این وجود اندوهی که برایش به جا می گذاريم غیر قابل بازگشت است
بعد شیرش را می گیریم که برای گوساله اش بوده، و بعد آن را درون قهوه خود و سیریال خود میریزیم
و فکر می کنم ما از ایده تغییر شخصی می ترسیم
چون فکر می کنیم برای بالا بردن چیزی نیاز داریم چیز دیگر را قربانی کنیم
اما بشریت در بهترین شکل ممکن است، پر از ایده و اختراعات گوناگون و نبوغ
و فکر می کنم وقتی از عشق و شور استفاده کنیم برای هدایت و چارچوب دادن به اعمال مان می توانیم خلق کنیم، پیشرفت کنیم، و نوعی تغییر همگانی ایجاد کنیم که به نفع همه باشد.
(ترجمه از دنیای تصویر)
_____________________

پیش از وقوع “پدیده های کیهانی” در ابعاد بزرگ انسانی، نشانه ها فرا می رسند. پیش از پدیده کرونا نیز، این نشانه از سوی سینما به جهان (در قالب یک فیلم و سپس مراسم اسکار) مخابره شد اما مورد توجه چندانی قرار نگرفت.
فیلم جوکر اثر تاد فیلیپس در ۴۵۵ روز نمایش و در ۴۳۷۴ سالن، عنوان پر فروش ترین فیلم (درجهR) را تصاحب کرد. این فیلم در اکتبر ۲۰۱۹ ، یعنی دو ماه پیش از شروع “پدیده کرونا” اکران و مراسم اهدای جوایز اسکار دوماه پس از شیوع کرونا برگزار شد.
آنچه در مراسم از زبان واکین فینیکس بیان شد، یکی از روشن ترین نشانه های اخطار به جامعه انسانى بود. در این مراسم فینیکس نحوه ارتباط خشونت بار انسان با طبیعت و حیوانات را بیان و پس از آن به ساده ترین شکل راهکاری نیز ارائه کرد.
جوکر فردی بود که بر علیه سیستم حاکم شورش کرد و از جهاتی کرونا نیز بر ضد نظام موجود در جهان دست به شورش (شیوع) در قالب یک ویروس زد که از راه تنفس موجب بیماری و مرگ انسان ها می شود. چرخ های این تمدن از روی پیکره طبیعت و موجودات ساکن در آن به این سطح از پیشرفت تکنولوژیکی دست یافت، و در نقطه ای که کمتر کسی احتمال چنین رویدادی را پیش بینی می کرد و از بیماری هایی مانند طاعون و … به شکل داستانهایی یاد میشد که دیگر امکان وقوع ندارد و مربوط به اقوام و مردمان عقب مانده تاریخ است؛ به یکباره پدیده ای ظاهر شد که امواج آن تمامی ارکان زندگی انسان مدرن را تحت تأثیر بسیار شدیدی قرار داد. در این میان به نظر می رسد “زبان هنر” پیش از وقوع و پس از آن، خبر آن پدیده و علت ظهور آن را به مردمان ساکن در دنیا منعکس کرد.
انسان تنها بخش کوچکی از ستم هایی که به جهان وارد کرده بود را در پدیده کرونا حسّ کرد و این پدیده متناسب با تغییرات درونی انسانها (ذهنی، روانی، روحی و رفتاری) تغيير حالت داده و بطور هوشمندانه توانایی حملات شدید و یا پایان دادن به روند آن را خواهد داشت، اما در این میان آیا فردی متوجه این معنا خواهد شد که به گفته فینیکس “ما چه اندوه غیر قابل بازگشتی برای یک حیوان به جای گذاشته ایم” و یا چگونه با غرور ” غذای موجود دیگر را درون قهوه خود ریخته ایم” …
در پایان با صراحت بیان می کنیم که آنچه انسان از طبیعت، حیوان، گیاه، سنگ، زمین و آسمان ادراک می کند، دریافتی به شدت غلط، وارونه و سطحی بوده؛ و از سوی دیگر آنچه از وجود خود و جایگاهش ادراک کرده نیز ناشی از توهمات ذهنی و ساختار “خواب گونه اش” است. هر شئ به ظاهر بی جان و هر موجود جانداری، و بطور کلی هر چیزی که انسان در اطراف خود مشاهده می کند، مخلوقی شریف از سوی “امر مطلق” (پروردگار) و متصل به حقایق نوری مافوق جهان انسانی است که کوچکترین توهین (حتی ذهنی) و برخورد خارج از حدود اخلاقى (اخلاق وجودی در حوزه کیهانی و کائناتی)، موجب عوارض بسيار سخت و یا خسارات جبران ناپذیر می شود.