نکته اصلی دیگر در مورد ماهیت و لایه های تشکیل دهنده آتمن (انسان) است که در اوپنیشدهای (مجموعه کتب حکمی عرفانی) چهاندوگیه، ماندوکیه و تیتریه مطرح میشود. پنج لایه وجودی آتمن که به ترتیب از مادیترین بخش تا بخشهای نامحسوس و لطیف تر تداوم داشته و هر یک از آنها نام خاصی دارد. این لایه ها و بخشهای وجودی عبارتند از: قشر جسمانی انسان یا انمیه آتمن[1]، نفس حیاتی یا پرانمیه آتمن[2]، قشر ذهنی که از خواست و اراده تشکیل و منومیه آتمن[3]، قشر متشکل از آگاهی یا ویجنانه میه آتمن[4] و جوهره اصلی که سرور و بهجت محض است و آننده میه آتمن[5] نام دارد. هدف اصلی اوپنیشدها از تمایز میان این پنج بخش اینست که انسان در میان حجاب ها و لایه های گوناگون وجود خود، آن بخش مجرد و متعالی را که هستی ناب (ست[6])، آگاهی ناب (چیت[7]) و بهجت ناب (آننده[8]) است را با لایه های مادی و جسمانی خود اشتباه نگیرد.
[1] . annamaya
[2] . prānamaya ātman
[3] . manomaya ātman
[4] . vijňānamaya ātman
[5] . ānandamaya ātman
[6] . sat
[7] . cit
[8] . ananda
بدون دیدگاه